Jakie są stopnie niepełnosprawności?
Niepełnosprawność wpływa zarówno na funkcjonowanie jednostki, jak i na całe społeczeństwo. Jest to poważny problem każdej grupy i struktury społecznej. Zgodnie z obowiązującym prawem możemy wyróżnić trzy stopnie niepełnosprawności. Jednak, aby móc potwierdzić status osoby niepełnosprawnej, niezbędne jest uzyskanie orzeczenia od Powiatowych Zespołów ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Sprawdź, jakie są stopnie niepełnosprawności i czym się wyróżniają.
Spis treści
Niepełnosprawność – co to?
Stopnie niepełnosprawności
Orzeczenia o niepełnosprawności
Jak orzekać o niepełnosprawności?
Trzy stopnie niepełnosprawności
Znaczny stopień niepełnosprawności
Umiarkowany stopień niepełnosprawności
Lekki stopień niepełnosprawności
Odwołanie od orzeczenia o niepełnosprawności
Niepełnosprawność a niezdolność do pracy
Stopnie niepełnosprawności – podsumowanie
Niepełnosprawność – co to?
Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) niepełnosprawnością nazwiemy ograniczenie lub brak zdolności do wykonywania różnych czynności w sposób (i/lub w zakresie) uważanym powszechnie za normalny. Niepełnosprawność może wynikać zarówno z uszkodzenia, jak i upośledzenia funkcji organizmu.
Niepełnosprawność dotyczyć będzie zarówno kwestii medycznych, jak i społecznych. W przypadku ujęcia medycznego, niepełnosprawnością nazwiemy stan, w którym występują pewne ograniczenia dotyczące prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Często wynikają one z pogorszenia sprawności funkcji fizycznych, psychicznych bądź umysłowych (mówimy również o stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie podstawowych potrzeb lub wymagającym tylko częściowej pomocy). Z kolei ujęcie społeczne dotyczy trudności w pełnym i sprawnym funkcjonowaniu w społeczeństwie lub grupie. Niepełnosprawność może dotyczyć zarówno funkcji poznawczych, jak i fizycznych – np. mówienie, chodzenie, myślenie, pamięć, zadania w zakresie higieny osobistej, przeszkody w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Uniemożliwia też wykonywanie pracy (mówimy o całkowitej niezdolności lub częściowej niezdolności), czasem wymaga rehabilitacji zawodowej, posiadania przedstawiciela ustawowego oraz pracy w warunkach pracy chronionej.
Stopnie niepełnosprawności
Obowiązujące i respektowane przez międzynarodowe organizacje oraz systemy prawne postrzeganie niepełnosprawności obejmuje trzy stopnie niepełnosprawności. Wyróżniamy stopień niepełnosprawności:
- lekki,
- umiarkowany,
- znaczny.
Warto pamiętać, że osoby z niepełnosprawnością mogą być równocześnie z pełną sprawnością psychiczną. Osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności tym są różne od znacznego stopnia niepełnosprawności, że odczuwają skutki naruszenia sprawności organizmu, ale są zdolne do pełnienia różnych ról społecznych.
Orzeczenia o niepełnosprawności
Zastanawiasz się, jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności? Ważne jest, aby pamiętać, że w celu wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności należy udać się do właściwego dla problemy organu.
Wydawaniem orzeczeń dotyczących niepełnosprawności zajmuje się powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Dokumenty wydawane są osobom powyżej 16 roku życia. Zgodnie z takim oświadczeniem, zainteresowana osoba otrzyma orzeczenie o niepełnosprawności na podstawie którego ocenić można będzie w jakim stopniu nasilenia jest jego niepełnosprawność. Osoba niepełnosprawna może wziąć udział w postępowaniu odwoławczym, jeśli decyzja nie była pomyślna i np. nie może pracować w warunkach pracy chronionej.
Należy pamiętać, że posiadanie orzeczenie o niepełnosprawności uprawnia takie osoby do korzystania z różnego rodzaju ulg, świadczeń z zakładu ubezpieczeń społecznych i udogodnień w życiu codziennym oraz zawodowym. Istotne jest tu ważne orzeczenie organu rentowego dla osób niepełnosprawnych.
Jak orzekać o niepełnosprawności?
Zatem, jak wygląda proces orzekania o niepełnosprawności? Należy pamiętać, że proces ten jest dwuetapowy i dwuinstancyjny. Co to oznacza? Że w proces orzekania zaangażowane są zarówno powiatowe lub miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności (pierwsza instancja) oraz wojewódzkie zespoły (druga instancja).
W posiedzeniu obu zespołów uczestniczy co najmniej dwoje pracowników. Co najmniej jeden z nich powinien być lekarzem. Drugim z kolei może być:
- pedagog,
- psycholog,
- pracownik socjalny,
- doradca zawodowy,
- inny lekarz.
Z kolei sprawdzanie i weryfikowanie prawidłowości orzekania następuje przez organy administracji publicznej.
Trzy stopnie niepełnosprawności
Podział na trzy stopnie niepełnosprawności umożliwia sprawny podział i weryfikację problemów, z którymi borykają się ludzie. Stopnie niepełnosprawności różnią się między sobą stopniem zaawansowania trudności i niemożności w wykonywaniu czynności samoobsługowych i innych związanych z codziennymi lub zawodowymi obowiązkami.
Należy pamiętać, że niepełnosprawność może zostać orzeknięta tymczasowo lub na stałe. Zawsze może nastąpić poprawa stanu zdrowia. Decyzję podejmuje organ nadzorujący postępowanie na podstawie poziomu funkcjonowania osoby zainteresowanej orzeczeniem.
Znaczny stopień niepełnosprawności
Ten stopień niepełnosprawności najczęściej diagnozowany jest u osób, które w swojej historii zmagały się z naruszeniem sprawności organizmu. Co więcej, te osoby nie są zdolne do pracy. Znaczny stopień niepełnosprawności to także konieczność długotrwałej opieki, której zadaniem jest pomaganie w pełnieniu ról społecznych oraz samodzielnej egzystencji.
Musisz pamiętać, że uzyskanie stopnia niepełnosprawności w stopniu znacznym nie wyklucza możliwości zatrudnienia. Warto jednak pamiętać, że osoba z takim orzeczeniem nie będzie funkcjonować w stopniu zadowalającym samodzielnie. Podstawowe czynności związane z samoobsługą mogą być trudne, a w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych konieczna może być obecność osoby trzeciej, a także sprzęt dla niepełnosprawnych ruchowo, do którego możemy zaliczyć m.in. wózki inwalidzkie, schodołaz czy windy schodowe.
Umiarkowany stopień niepełnosprawności
Z kolei do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby, które wyróżniają się naruszoną sprawnością organizmu, są zdolne do wykonywania pracy zarobkowej. Ważne jest, aby pamiętać, że stanowisko pracy powinno być przystosowane odpowiednio do potrzeb osoby niepełnosprawnej.
Lekki stopień niepełnosprawności
Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby niepełnosprawne, u których naruszenie sprawności organizmu obniża zdolność wykonywania pracy. Osoba z w stopniu lekkim może mieć także ograniczenia w pełnieniu ról społecznych. W tym celu stosuje się różne rozwiązania, jak np. przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, które mają ułatwić wykonywanie obowiązków.
Niezależnie od stopnia niepełnosprawności orzeczenie może zostać wydane na czas określony. W zależności od poprawy stanu zdrowia i procesu leczenia może zostać ono zmienione. Należy pamiętać, że każde pogorszenie stanu zdrowia, ale także jego poprawa może skutkować nowym postępowaniem dotyczącym orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
Odwołanie od orzeczenia o niepełnosprawności
Co zrobić wtedy, gdy decyzja orzekająca o stopniu niepełnosprawności jest dla nas niekorzystna? Co można wtedy zrobić? Rozwiązaniem jest odwołanie się od otrzymanej decyzji. Dzięki temu możemy zyskać przestrzeń do ponownego rozpatrzenia wniosku oraz w rezultacie zmianę decyzji orzekającej.
Jeśli zdecydujesz się na złożenie odwołania od decyzji musisz pamiętać o kilku ważnych kwestiach. Przede wszystkim istotny jest termin złożenia odwołania. Powinno to nastąpić nie później niż 14 dni od daty otrzymania orzeczenia. Musisz pamiętać, że odwołanie dotyczące uzyskanej informacji na temat orzeczenia należy wnieść za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. W ten sposób wniosek trafi na nowo na drogę orzekania i możliwe jest uzyskanie wyniku sprzyjającego dla siebie.
Niepełnosprawność a niezdolność do pracy
Musisz pamiętać, że orzeczenie o niepełnosprawności a niezdolność do pracy to dwie różne rzeczy. Choć odróżnienie tych pojęcia niepełnosprawności od niezdolności do pracy jest niekiedy trudne, to warto pamiętać, że jest bardzo ważne.
Z definicji niepełnosprawność to naruszenie sprawności organizmu oraz ograniczenie w wypełnianiu adekwatnych ról społecznych. Wyróżniamy trzy rodzaje: znaczny, umiarkowany i lekki. Z kolej niezdolność do pracy to całkowite lub częściowe utracenie zdolności do pracy. Jest ono wynikiem naruszenia sprawności organizmu i co ważne – nie rokuje odzyskania po przekwalifikowaniu. Tutaj decyzję orzekającą wystawiają lekarze ZUS. Niezdolność do pracy również jest wystawiana na trzy stopniowej skali. Musisz pamiętać, że w ramach orzeczenia o niezdolności do pracy istnieje możliwość ubiegania o specjalną rentę z tytułu niezdolności do pracy. Jest to tzw.:
- renta wypadkowa,
- renta socjalna,
- renta szkoleniowa.
Kluczowe jest, aby zapamiętać, że choć uzyskanie decyzji o niezdolności do pracy jest równoznaczne z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, to niestety ta zależność nigdy nie działa na odwrót. Co oznacza, że możesz po wypadku w wyniku, którego uzyskałeś stopień niepełnosprawności, nadal wykonywać swoje obowiązku zawodowe – np. po wypadku ze złamaną nogą, możesz pracować przy komputerze w biurze. Osoby posiadające naruszoną sprawność fizyczną mogą pracować podobnie do osób o podobnych kwalifikacjach zawodowych (często tworzone są specjalnie przez pracodawcę stanowiska pracy dla tych osób, w myśl przepisów o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych) czy wykonywać obowiązki gospodarstwa domowego.
Stopnie niepełnosprawności – podsumowanie
Orzeczenie o niepełnosprawności wydawane są w trzech stopniach – lekkim, umiarkowanym i znacznym. Warto pamiętać, że decyzje dla osób niepełnosprawnych wydawane są przez powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności.
W zależności od tego, jak zaawansowane jest naruszenie sprawności oraz trudności w wykonywaniu pracy, w pełnieniu ról społecznych, samodzielnej egzystencji, taki stopień niepełnosprawności jest nadawany osobom zainteresowanym. Potrójna skala oceny i orzecznictwa sprawia, że możliwe jest lepsze dopasowanie problemów i trudności osób, do obowiązującej rzeczywistości prawnej.
Dowiedz się także o: